در هنگام خواندن آيه 207 سوره ي بقره از حزب هفتم قرآن كريم می خوانیم كه مي فرمايد:

وَ مِنَ الْنَّاسِ مَنْ يَشْرِى نَفْسَهُ ابْتغَآءَ مَرْضَاتِ اللّهِ وَ اللّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ

ترجمه آيه :

و از مردم كسى است كه براى كسب خشنودى خدا، جان خود را مى فروشد و خداوند نسبت به بندگان مهربان است .

نكته ها:

O ابن ابى الحديد كه از علماى قرن هفتم اهل سنّت است ، در شرح نهج البلاغه خود آورده است : تمام مفسّران گفته اند اين آيه درباره على بن ابى طالب عليه السّلام نازل شده است كه در ليلة المبيت در بستر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله خوابيد. و اين موضوع در حدى از تواتر است كه جز كافر يا ديوانه آنرا انكار نمى كند.( شرح نهج البلاغه ، ج 13، ص 262.)

O مشركانِ مكّه ، قرار گذاشتند از هر قبيله اى يك نفر را براى كشتن پيامبر صلّى اللّه عليه و آله انتخاب كنند و آن حضرت را دسته جمعى از بين ببرند تا بنى هاشم به خونخواهى او قيام نكنند و با اين عمل از دعوت پيامبر راحت شوند. پيامبر صلّى اللّه عليه و آله از نقشه ى آنان با خبر شد و على عليه السّلام براى اينكه پيامبر به سلامت از مكّه خارج شود، در بستر ايشان خوابيد و اين آيه در شاءن آن حضرت نازل گرديد.(*)

O همين كه على عليه السّلام در آن شب خطرناك به جاى پيامبر خوابيد، خداوند به دو فرشته ى خود، جبرئيل و ميكائيل فرمود: كداميك از شما حاضريد فداى ديگرى شويد؟! هيچكدام از آنها حاضر نشدند. خداوند فرمود: اينك مشاهده كنيد كه چگونه على بن ابى طالب عليهما السّلام حاضر است جان خود را فداى رسول خدا كند.

O گاهى بايد براى احياى يك معروف ويا محو يك منكر، جان را تسليم كرد. حضرت على عليه السّلام فرمودند: كسى كه در راه امر به معروف و نهى از منكر كشته شود، يكى از مصاديق اين آيه است.(تفسير صافى ، ج 1، ص 241)

پيام ها:

1 نااهل ، حرفش زيباست وانسان را به تعجّب وامى دارد، ولى مؤ من ، عملش دنيا را متعجّب مى كند. (من النّاس مَن يعجبك قوله )، (من النّاس مَن يشرى نفسه )

2 ياد ايثارگران را زنده بداريم . (من الناس من يشرى )

3 پيش مرگِ اولياى خدا شدن ، يك ارزش است . (من الناس من يشرى )

4 بزرگ ترين سود آن است كه انسان بهترين متاع را كه جان اوست به خالق خود بفروشد، آن هم نه براى بهشت و يا نجات از دوزخ ، بلكه فقط براى كسب رضاى او. (ابتغاء مرضات اللّه )

5 در راه خدا، استقبال از خطر و آمادگى براى جانفشانى همچون دريافت خطر است . با توجّه به شاءن نزول آيه ، ستايش از كسى است كه جان خود را در معرض خطر قرار داد، هرچند حادثه اى اتفاق نيفتاد. (من يشرى نفسه ...)

6 راءفت خداوند، بهترين پاداش است . خداوند براى هركارى پاداشى قرار داده است ، امّا در اين آيه مى فرمايد: خداوند رئوف است . (اللّه رئوف بالعباد)

*بسيارى از علماى اهل سنّت ، به اين فضيلت على عليه السّلام اقرار كرده اند كه علاّمه امينى ((ره )) در الغدير (ج 2، ص 48) آنان را نام برده است ، از آن جمله امام احمدحنبل ، در مسند خود (ج 1، ص 348) مى باشد. صاحب تفسير اطيب البيان مى نويسد: در كتاب غاية المرام ، بيست حديث آمده كه نُه حديث از علماى اهل سنّت و يازده حديث از علماى شيعه است و اين آيه را درباره ى فداكارى حضرت على عليه السّلام دانسته اند. در تاريخ طبرى ، (ج 2، ص 373) نيز كه از نوشته هاى قرن سوم است ، ماجراى خوابيدن حضرت على عليه السّلام در بستر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله نقل شده است . همچنان كه تاريخ يعقوبى (ج 2، ص 39) موضوع را به صراحت بازگو مى نمايد. در شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد (ج 4، ص 73) آمده است : معاويه چهار هزار درهم پول داد تا بگويند اين آيه در شاءن ابن ملجم نازل شده است !. تفسير نمونه ، ج 2، ص 49.

منبع: تفسير نور / حجة الاسلام محسن قرائتى / تفسير ذيل آيه 207 سوره بقره